آنچه خواهید خواند
ربات‌های هوشمند، کلید مراقبت از جمعیت سالخورده ژاپن
اخیراً در توکیو، ربات‌های هوشمند به عنوان کلید حل مشکل مراقبت از سالمندان در ژاپن معرفی شده‌اند. به علت کمبود شدید نیروی کار برای مراقبت از سالمندان و روند سریع پیر شدن جمعیت، ژاپن به دنبال استفاده گسترده‌تر از ربات‌ها در حوزه‌های مراقبت و سلامت است.
ربات هوشمند انسان‌نمای AIREC که حدود 150 کیلوگرم وزن دارد، نمونه اولیه یک «پرستار آینده» محسوب میشود. این ربات به تازگی به عنوان یک مراقب آزمایشی معرفی شده و برای کمک به سالمندان طراحی شده است. این ربات مبتنی بر هوش مصنوعی قادر است به عنوان نمونه اولیه، وظایفی مانند کمک به تعویض لباس، جابه‌جایی و نگهداری از سالمندان را انجام دهد.
کارشناسان معتقدند که با توجه به کاهش شدید زاد و ولد و پیری سریع جامعه در ژاپن، این کشور به شدت به حمایت ربات‌ها در بخش پزشکی و مراقبت‌های روزمره وابسته خواهد بود. در حال حاضر ژاپن پیشگام در حوزه سالمندی در جهان است، به طوری که از هر 10 نفر در این کشور، 3 نفر بالای 65 سال سن دارند.
نسل انفجار جمعیت که پس از جنگ جهانی دوم در سال‌های 1947 تا 1949 متولد شدند، اکنون همگی بالای 75 سال هستند و فشار زیادی را به نیروی کار فعال در حوزه مراقبت از سالمندان وارد کرده‌اند. در چنین شرایطی، ربات‌هایی همچون AIREC میتوانند یک راهکار نویدبخش و بلندمدت برای رفع کمبود نیروی انسانی در زمینه مراقبت‌های بهداشتی و روزمره در جامعه ژاپن باشند.
مشکل سال 2025 ژاپن
نسل «انفجار جمعیت» ژاپن که در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، یعنی بین سال‌های 1947 تا 1949 متولد شدند، تا پایان سال 2024 همگی حداقل به 75 سالگی خواهند رسید. این نسل جمعیت بزرگی را تشکیل میدهد که اکنون با ورود به گروه سنی بسیار سالمند فشار زیادی را به سیستم خدمات مراقبتی کشور وارد خواهد کرد.
آمار وزارت بهداشت ژاپن نشان میدهد که تعداد سالمندان این کشور تا پایان سال 2024 به حد بی‌سابقه‌ای میرسد و به دنبال آن، مشکل کمبود نیروی کار در بخش مراقبت از سالمندان بیشتر احساس خواهد شد. به طوری که در دسامبر گذشته برای هر 4.25 فرصت شغلی در بخش مراقبت‌های سالمندان، تنها یک متقاضی وجود داشته است. این وضعیت به مراتب بدتر از نسبت کلی فرصت‌های شغلی به متقاضیان در ژاپن است که 1.22 است.
در سال‌های اخیر دولت ژاپن برای جبران این کمبود به جذب نیروی کار خارجی روی آورده است. هرچند تعداد این کارکنان خارجی افزایش یافته، اما تا کنون تعداد آن‌ها تنها در حدود چند هزار نفر بوده و برای جبران شکاف بزرگ موجود کافی نیست. مدیران مراکز مراقبت از سالمندان معتقدند که بدون استفاده گسترده از تکنولوژی و ربات‌ها، مدیریت این بحران ممکن نخواهد بود.
نیاز شدید ژاپن به نیروی مراقبتی بیشتر
پیش‌بینی میشود که ژاپن، با توجه به کاهش مداوم جمعیت فعال خود، تا سال 2040 به حدود 2٫72 میلیون نیروی کار در حوزه مراقبت از سالمندان نیاز داشته باشد که این میزان نسبت به سطح فعلی (2023) حدود 28 درصد بیشتر است. مراکزی مانند زِنکوکای از جمله سازمان‌هایی هستند که به طور فعال از فناوری‌های نوین استقبال کرده‌اند، اما کاربرد ربات‌ها در حال حاضر هنوز محدود است.
برای مثال، در یکی از این مراکز در توکیو، یک ربات کوچک و عروسکی به کارکنان در اجرای تمرینات ساده ورزشی و آوازخوانی برای سالمندان کمک میکند، در حالی که کارکنان انسانی به وظایف ضروری دیگر مشغول هستند.
یکی از کاربردی‌ترین فناوری‌های مراقبتی موجود، حسگرهای خواب است که زیر تشک سالمندان نصب شده و شرایط خواب آن‌ها را کنترل میکنند. این فناوری نیاز به بررسی شبانه توسط پرستاران را کاهش داده است.
چالش‌های پیش روی ربات‌های انسان‌نما
هرچند ربات‌های انسان‌نمایی مثل ربات Optimus شرکت تسلا برای آینده نزدیک طراحی میشوند، به گفته پروفسور سوگانو (رئیس انجمن رباتیک ژاپن)، ربات‌هایی که بتوانند به طور ایمن و مستقیم با انسان‌ها تعامل فیزیکی داشته باشند، به دقت و هوش بالاتری نیاز دارند.
پروفسور سوگانو میگوید که ربات‌های انسان‌نما در سراسر جهان در حال توسعه هستند، اما این ربات‌ها به ندرت مستقیماً با انسان‌ها تماس دارند. بیشتر آن‌ها صرفاً به انجام کارهای خانگی یا وظایفی در محیط‌های صنعتی محدود میشوند و به محض آنکه انسان وارد این معادله شود، مشکلاتی مانند ایمنی و هماهنگی حرکات ربات با خصوصیات فردی انسان‌ها نمایان خواهد شد.
ربات هوشمند AIREC که توسط سوگانو توسعه داده شده، قادر است کارهایی مانند کمک به نشستن افراد، پوشاندن جوراب، تهیه تخم‌مرغ همزده، و تا کردن لباس را انجام دهد. با این حال، او انتظار ندارد که این ربات پیشرفته قبل از سال 2030 برای استفاده گسترده در مراکز مراقبت و درمانی آماده شود و هزینه اولیه آن نیز کمتر از 10 میلیون ین (حدود 67٬000 دلار) نخواهد بود.
تاکاکی ایتو، یکی از کارکنان مراکز مراقبت سالمندان زِنکوکای، در مورد آینده ربات‌ها در مراقبت از سالمندان خوش‌بینی محتاطانه‌ای دارد. او میگوید که اگر ربات‌هایی داشته باشیم که مجهز به هوش مصنوعی باشند و بتوانند شرایط زندگی و خصوصیات فردی هر سالمند را درک کنند، ممکن است بتوانند مستقیماً در مراقبت از سالمندان نقش داشته باشند.
کلام آخر
استفاده از ربات‌های هوشمند برای مقابله با چالش جمعیت سالمند ژاپن، راه‌حلی عملی و امیدوارکننده به نظر میرسد. با توجه به پیشرفت‌های اخیر فناوری و نیاز فوری به نیروی مراقبتی در این کشور، ربات‌هایی مانند AIREC و نمونه‌های مشابه میتوانند نقش مهمی در پر کردن شکاف نیروی انسانی ایفا کنند و کیفیت زندگی سالمندان را به شکل قابل توجهی بهبود بخشند.
هرچند مسیر پیش رو برای پذیرش کامل ربات‌ها در حوزه مراقبت از سالمندان هموار نیست و هنوز چالش‌های فنی و اخلاقی بسیاری باقی مانده است، اما همکاری نزدیک بین انسان‌ها و ربات‌ها، آینده‌ای روشن و امیدوارکننده را ترسیم میکند. چنین تعاملی نه تنها میتواند فشار روی نیروی انسانی را کاهش دهد، بلکه فرصت بیشتری برای ارائه مراقبت‌های انسانی‌تر و شخصی‌تر برای سالمندان فراهم خواهد آورد.
پاسخگوی سوالات شما هستیم
دیدگاهی وجود ندارد!